Als ik aan anderen vertel dat ik mensen help met opruimen, wordt er wisselend gereageerd. Mensen die het zelf lastig vinden reageren positief, ik krijg verbaasde blikken van mensen die niet weten dat organizen een ‘beroep’ is. En zelfs lacherige reacties van mensen die het klinkklare onzin vinden. Want “iedereen kan toch opruimen”.
Misschien zal het je verbazen; niet iedereen kan van nature opruimen. Of beter gezegd; niet iedereen heeft het geleerd. Ook kan het gebeuren dat iemand, door een ingrijpende gebeurtenis bijvoorbeeld, de grip op het huishouden en de spullen in huis tijdelijk of langdurig kwijtraakt.
Opruimen doet veel meer met je dan alleen fysiek bezig zijn. Het werkt psychisch door en het kan je op veel manieren ondersteunen en ‘ruimte’ geven. Opruimen na een overlijden of opruimen na een scheiding bijvoorbeeld. Maar ook in situaties als een verhuizing of bij een nieuwe baan. Het leek me goed om hier eens een blog over te schrijven.
Opruimen na overlijden of het beëindigen van een relatie
Iedereen zal (h)erkennen dat grote gebeurtenissen als een overlijden van een dierbare of een scheiding (eigenlijk het beëindigen van een relatie in welke vorm dan ook) grote impact op je heeft. Na de intense en drukke periode van afscheid nemen en veel regelen, blijf je alleen achter met spullen. Dit kunnen een paar dingen zijn tot een heel huis vol spullen waar je iets mee moet. Denk bijvoorbeeld aan het opruimen van het ouderlijk huis of de spullen die in alle haast op je zolder zijn neergezet na het overlijden.
Het opruimen van spullen van een ex-partner kan heel bevrijdend werken. Het helpt je bewust een nieuwe start te maken en je leven weer op te pakken zoals jij dat wilt. En als je nog niet helemaal helder voor ogen hebt hoe je dat zou willen, zijn alle spullen die door je handen gaan weer een nieuwe mogelijkheid om keuzes te maken.
Na een overlijden geeft het aan de slag gaan met de spullen van de overledene je de kans om te verwerken. Daar waar je tijdens de rollercoaster direct na het overlijden vooral geleefd bent door het regelwerk, kan je dan je emoties toelaten. Door spullen te bekijken en door je handen te laten gaan, kan je ‘her-inneren’ en letterlijk stil staan bij het overlijden van je dierbare. Iets wat je misschien al lang hebt geprobeerd uit te stellen. Je kunt mooie herinneringen koesteren door dierbare spullen uit te kiezen en deze een mooie plek te geven. Zo geef je het overlijden en de overledene letterlijk weer een plek in je leven.
Dit proces kan ook jaren na een overlijden of na het beëindigen van een relatie in gang gezet worden door op te ruimen. Onbewust doordat je wegens ruimtegebrek wel móet opruimen of bewust omdat je er nu aan toe bent om ermee aan de slag te gaan.
Dwangmatig verzamelen (hoarding)
Mensen die dwangmatig verzamelen worden hoarders genoemd. De mate waarin er verzameld wordt verschilt maar allemaal houden zij vast aan meer spullen dan ze nodig hebben en dan ze kwijt kunnen. Huizen met kranten tot aan het plafond gestapeld bijvoorbeeld of tuinen met bergen oud ijzer waar óóit nog iets mee gedaan gaat worden. Dat ‘ooit’ komt alleen nooit.
In extreme gevallen kunnen hoarders zelfs geen afstand doen van hun vuilnis en ontlasting. Zij houden in extreme mate vast aan spullen ter compensatie. Psychische problemen liggen hier altijd aan ten grondslag.
Vroeger was de aanpak vaak dat de gemeente, om brandgevaar te verminderen, een schoonmaakploeg door het huis liet gaan en verplicht heel veel spullen liet weggooien. Gelukkig komt er steeds meer besef dat dit niet helpt omdat de achterliggende oorzaak niet aangepakt wordt. Steeds vaker wordt er een heel team aan hulpverleners ingezet, waaronder maatschappelijk werk, een psycholoog en een professional organizer. Naarmate psychische klachten verminderen zullen ook spullen makkelijker losgelaten kunnen worden.
Mijn visie op opruimen
Opruimen gaat voor mij niet om het cosmetische. Ook zeker niet om spullen wegdoen an sich. Ik geloof dat alles energie is. Gedachten en emoties zijn energie en zo zijn of hebben spullen ook energie. Hoe je omgaat met je spullen kan een spiegel voor je zijn.
- Zorg je goed voor je spullen? – Zorg je goed voor jezelf?
- Verzamel je spullen, heb je voortdurend meer spullen nodig om je goed te voelen? – Welke leegte in jezelf probeer je te vullen?
- Ga je opruimen uit de weg en breng je spullen naar zolder zodat je ze niet hoeft te zien? – Wat ga je nu precies uit de weg?
Als je aan de slag gaat met het opruimen en reorganiseren van ‘rommel’, dan ga je óók aan de slag met het opruimen van mentale ‘rommel’.
Het loslaten van spullen werkt door op dieper niveau dan het tastbare. Het doet iets met je; het geeft lucht en maakt je lichter. Alsof je door spullen los te laten jezelf ook op emotioneel en spiritueel niveau bevrijd van emoties.
Het transformatieproces achter opruimen
Opruimen is veel meer dan simpelweg wat dingen ‘wegdoen’. Achter opruimen gaat een prachtig transformatieproces schuil.
Ik ben opgeleid tot creatief therapeut beeldende vormen. Als creatief therapeut gebruik je een medium (beeldende materialen, muziek, dans) om een verwerkings- of transformatieproces te ondersteunen. Door bezig te zijn met beeldende materialen ervaar je, leer je, krijg je inzichten en verwerk je. Laat dit nou ook zijn wat er tijdens opruimen gebeurd, hoe klein of hoe groot dan ook. Spullen zijn nu het medium geworden.
Tijdens het opruimen wordt je gedwongen om keuzes te maken. Wil je iets houden of niet. Dat kan een praktische keuze zijn maar het kan ook een emotionele keuze zijn gebaseerd op gevoel.
Om de keuze te kunnen maken moet je je (onbewust) bezig houden met onderliggende vragen als:
- Wie ben ik, wat wil ik, waar wordt ik blij van?
- Of hoe zou ik willen dat mijn leven eruit ziet of gaat zien?
- Ondersteund de toestand van mijn huis mij? Hoe ik zou willen leven en hoe wil ik me voelen?
als je stilstaat bij dit soort vragen, kan je er vervolgens voor kiezen om los te laten wat niet meer bij jou past. Dat hoef je niet van tevoren te bedenken, dat kan je tijdens het opruimen ervaren doordat alle spullen één voor één door je handen gaan. Stapje voor stapje krijg je daar meer grip op en worden de keuzes makkelijker.
Opruimen = ruimte maken voor jezelf
Ook als je geen heftige gebeurtenis achter de rug hebt kan opruimen heel veel voor je doen. In de culturele antropologie wordt gesproken over ‘rites des passages’ oftewel overgangsrituelen. Dit zijn rituelen die gedaan worden die een belangrijke een overgang in het leven markeren. Het zijn rituelen rondom belangrijke gebeurtenissen als: geboorte, puberteit, huwelijk, begrafenis.
Zo zie ik opruimen als een (ondersteunend proces bij) overgangsmomenten zoals verhuizingen en voorafgaand aan een nieuw schooljaar of een nieuwe baan. Dit zijn markeringen van een nieuwe start en daarbij helpt het om los te laten en letterlijk en figuurlijk ruimte te maken voor het nieuwe. Wat wil je meenemen? Wat laat je achter je om die nieuwe start te kunnen maken?
Ruimte in huis maken is ruimte maken voor jezelf. Je huis tot een opgeruimde en fijne en mooie plek maken mag je voor jezelf toen. Hierdoor krijg je ook op andere gebieden in je leven zin om weer aan te pakken en aan de slag te gaan.
